Voor de laatste weblogopdracht van dit jaar heb ik fragmenten gelezen uit de brievenroman 'historie van mejuffrouw Sara Burgerhart', geschreven door Betje Wolff en Aagje Deken in 1782.
Over de auteurs
Elisabeth Wolff (1738-1804) kwam uit een gereformeerd koopmansgezin en groeide op in Vlissingen. Toen Betje dertien was, overleed haar moeder; voor haar vader betekende opvoeden vooral verwennen. Een dag na haar zeventiende verjaardag liep ze weg van huis, om er met haar geliefde, een 24-jarige ex-officier, vandoor te gaan. Niet veel later keerde ze alleen terug naar huis, met een gebroken hart. Haar goede naam was ze kwijt, en het kostte haar jaren om over deze liefde heen te komen. Van mannen moest ze niets meer hebben; in plaats daarvan begon ze te schrijven. Op haar eenentwintigste maakte ze een nieuwe start, als echtgenote van dominee Wolff, die 31 jaar ouder was. Betje nam het geloof serieus, maar ze moest niets hebben van kerkelijke regels die haar vrijheid beperkten. Toen haar man veertien jaar later overleed, ging ze samen leven en werken met haar vriendin Agatha Deken (1741-1804).
Aagje Deken was een boerenmeisje uit Amstelveen; ze verloor haar ouders al jong en groeide op in een Amsterdams weeshuis. Ze ontmoette Betje, die zij als schrijfster bewonderde, in 1776, en een jaar later gingen ze samenwonen. In 1782 verscheen Sara Burgerhart, waarmee ze in één klap beroemd werden, zelfs over de landsgrenzen heen. Uit heel Nederland kwamen de mensen naar Beverwijk om de schrijfsters te zien. Als schrijfster waren de vrouwen uiterst productief; ze schreven los van elkaar én als duo. Met name in hun briefromans - na Sara Burgerhart volgden Willem Leevend en Cornelia Wildschut - toonden ze hun kracht; Wolff en Deken wisten het genre naar een hoog niveau te tillen. Uiteindelijk hebben ze door de politieke onrust en door financiële beslommeringen niet bepaald kunnen genieten van hun succes. In november 1804 stierf Betje, negen dagen later gevolgd door Aagje. (van: http://www.lezenvoordelijst.nl/zoek-een-boek/nederlands-15-tm-19-jaar/h/historie-van-mejuffrouw-sara-burgerhart/)
Over de brievenroman
Sara Burgerhart, bijna 20 jaar, woont sinds de dood van haar ouders bij haar dweperige tante Hofland. Het is een levendig, mooi en intelligent meisje met een volstrekt eigen wil. Sara's voogd Abraham Blankaart kan haar niet coachen doordat hij in het buitenland zit. Tegen het advies van haar verstandige vriendin Anna Willis loopt Sara bij haar tante weg, om bij de weduwe Spilgoed-Buigzaam in te trekken. Daar slaat zij een beetje los, alsof het leven alleen maar uit uitgaan bestaat. Zo laat ze zich her en der mee uit nemen door Jacob Brunier, een leeghoofd en een ijdeltuit, broer van haar huisgenootje Aletta. Daar komen praatjes van, en hoewel Anna Willis haar herhaaldelijk waarschuwt, neemt Sara het allemaal niet zo serieus. Sara's hospita mist de kracht en de strengheid om Sara te temmen.
Maar Jacob is niet de enige man in Sara's leven. Daar is nog de brave Willem Willis, de broer van haar vriendin Anna, wiens moeder meent dat hij niet tegen Sara opgewassen is. En de goede Hendrik Edeling, die helemaal ondersteboven is van Sara. Na enige tijd vraagt hij haar ten huwelijk, maar Sara wijst hem af omdat ze er naar eigen zeggen nog niet aan toe is. En ten slotte is er de schurk R., een gladde prater die bij meisjes maar één doel heeft. Dat kon nog wel eens een gevaarlijke cocktail worden: de lichtzinnigheid van de jong-volwassen Sara en de geheime bedoelingen van R. (samenvatting van: http://www.lezenvoordelijst.nl/zoek-een-boek/nederlands-15-tm-19-jaar/h/historie-van-mejuffrouw-sara-burgerhart/)
De brievenroman is een bundel van 175 brieven, waarvan ik slechts een paar heb gelezen. De taal is best moeilijk, door de leeftijd van het boek. Heel oud Nederlands is het echter niet, waardoor de rode draad wel te volgen is. Deze bundel heb ik gekozen, omdat het de eerste brievenroman in Nederland is en het daarvoor nog redelijk begrijpelijk is. Dit boek is gepubliceerd in 1782, in de tijd van de Verlichting. Dezelfde tijd waar mijn literatuurgeschiedenispresentatie over gaat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten